รูปแร้งดูร่างร้าย | รุงรัง |
ภายนอกเพียงพึงชัง | ชั่วช้า |
เสพสัตว์ที่มรณัง | นฤโทษ |
ดังจิตสาธุชนกล้า | กลั่นสร้างทางผล ฯ |
หมูเห็นสีหราชเท้า | ชวนรบ |
กูสี่ตีนกูพบ | ท่านไซร้ |
อย่ากลัวท่านอย่าหลบ | หลีกจาก กูนา |
ท่านสี่ตีนอย่าได้ | วากเว้วางหนี |
สีหราชร้องว่าโอ้ | พาลหมู |
ทรชาติครั้งเห็นกู | เกลียดใกล้ |
ฤามึงใคร่รบดนู | พินาศ เองนา |
กูเกลียดมึงกูให้ | พ่ายแพ้ภัยตัว ฯ |
นาคีมีพิษเพี้ยง | สุริโย |
เลื้อยบ่ทำเดโช | แช่มช้า |
พิษน้อยหยิ่งโยโส | แมลงป่อง |
ชูแต่หางเองอ้า | อวดอ้างฤทธี ฯ |
งาสารฤาห่อนเหี้ยน | หดคืน |
คำกล่าวสาธุชนยืน | อย่างนั้น |
ทุรชนกล่าวคำฝืน | คำเล่า |
หัวเต่ายาวแล้วสั้น | เล่ห์ลิ้นทรชน ฯ |
หมาใดตัวร้ายขบ | บาทา |
อย่าขบตอบต่อหมา | ด่วนขึ้ง |
ทรชนชาติช่วงทา | รุณโทษ |
อย่าโกรธอย่าหน้าบึ้ง | ตอบถ้อยถือความ |
ห้ามเพลิงไว้อย่าให้ | มีควัน |
ห้ามสุริยะแสงจันทร์ | ส่องไซร้ |
ห้ามอายุให้หัน | คืนเล่า |
ห้ามดั่งนี้ไว้ได้ | จึงห้ามนินทา |
ป่าพึ่งพาพยัคฆ์ร้าย | ราวี |
เสือพึงไพรพงพี | เถื่อนถ้ำ |
ความชั่วพางความดี | เท็จพึ่ง จริงนา |
เรือพึ่งแรงน้ำน้ำ | หากรู้คุณเรือ |
ตีนงูงูไซร้หาก | เห็นกัน |
นมไก่ไก่สำคัญ | ไก้รู้ |
หมู่โจรต่อโจรหัน | เห็นเล่ห์ กันนา |
เชิงปราชญ์ฉลาดกล่าวผู้ | ปราชญ์รู้เชิงกัน |
เว้นวิจารณ์ว่างเว้น | สดับฟัง |
เว้นที่ถามอันยัง | ไป่รู้ |
เว้นเล่าลิขิตสัง | เกตว่าง เว้นนา |
เว้นดั่งกล่าวว่าผู้ | ปราชญ์ได้ฤามี |
รู้น้อยว่ามากรู้ | เริงใจ |
กลกบเกิดอยู่ใน | สระจ้อย |
ไป่เห็นชเลไกล | กลางสมุทร |
ชมว่าน้ำบ่อน้อย | มากล้ำลึกเหลือ |
จามรีขนข้องอยู่ | หยุดปลด |
ชีพ บ่ รักยศ | ยิ่งไซร้ |
สัตว์โลกซึ่งสมมติ | มีชาติ |
ดูเยี่ยงสัตว์นั้นได้ | ยศซ้องสรรเสริญ |
เสียสินสงวนศักดิ์ไว้ | วงศ์หงส์ |
เสียศักดิ์สู้ประสงค์ | สิ่งรู้ |
เสียรู้เร่งดำรง | ความสัตย์ ไว้นา |
เสียสัตย์อย่าเสียสู้ | ชัพม้วยมรณา |
พระสมุทรสุดลึกล้น | คณนา |
สายดิ่งทิ้งทอดมา | หยั่งได้ |
เขาสูงอาจวัดวา | กำหนด |
จิตมนุษย์นี้ไซร้ | ยากแท้หยั่งถึง |
ไม้ล้มควรข้ามได้ | โดยหมาย |
คนล้มจักข้ามกราย | ห่อนได้ |
ทำชอบบอบห่อนหาย | ชอบกลับ สนองนา |
ทำผิดผิดจักให้ | โทษแท้ถึงตน |
รักกันอยู่ขอบฟ้า | เขาเขียว |
เสมออยู่หอแห่งเดียว | ร่วมห้อง |
ชังกันบ่แลเหลียว | ตาต่อ กันนา |
เหมือนขอบฟ้ามาป้อง | ป่าไม้มาบัง |
เจ็ดวันเว้นดีดซ้อม | ดนตรี |
อักขระห้าวันหนี | เนิ่นช้า |
สามวันจากนารี | เป็นอื่น |
วันหนึ่งเว้นล้างหน้า | อับเศร้าหมองศรี |
ผจญคนมักโกรธด้วย | ไมตรี |
ผจญหมู่ทรชนดี | ต่อตั่ง |
ผจญคนจิตโลภมี | ทรัพย์เผื่อ แผ่นา |
ผจญอสัตย์ให้ยั้ง | หยุดด้วยสัตยา |
คนใดคนหนึ่งรู้ | ใจฉกรรจ์ |
เคียดฆ่าคนอนันต์ | หนักแท้ |
ไป่ปานบุรุษอัน | ผจญจิต เองนา |
เธียรท่านยิรยอแล้ | ว่าผู้มีชัย |
เมื่อน้อยเร่งเรียนรู้ | วิชา |
ครั้นใหญ่หาสินมา | สู่เหย้า |
เมื่อกลางแก่ศรัทธา | ทำแต่ บุญนา |
ครั้นแก่แรงวอกเว้า | ห่อนได้เป็นการ |
หมอแพทย์ทายว่าไข้ | ลมคุม |
โหรว่าเคราะห์แรงรุม | โทษให้ |
แม่มดว่าผีกุม | ทำโทษ |
ปราชญ์ว่ากรรมเองไซร้ | ก่อสร้างมาเอง |
ช้างสารหกศอกไซร้ | เสียงา |
งูเห่ากลายเป็นปลา | อย่าต้อง |
ข้าเก่าเกิดแต่ตา | ตนปู่ ก็ดี |
เมียรักนอนร่วมห้อง | อย่าไว้วางใจ |
โทษท่านผู้อื่นเพี้ยง | เมล็ดงา |
ปองติฉินนินทา | ห่อนเว้น |
โทษตนเท่าภูผา | หนักยิ่ง |
ป้องปิดคิดซ่อนเร้น | เรื่องร้ายหายสูญ |
นกน้อยขนน้อยแต่ | พอตัว |
รังแต่จุเมียผัว | อยู่ได้ |
มักใหญ่ย่อมคนหลัว | ไพเพศ |
ทำแต่พอตัวไซร้ | อย่าให้คนหยัน |
อย่าเอื้อมเด็ดดอกฟ้า | มาถนอม |
สูงนักจักตรอม | อกไหม้ |
เด็ดแต่ดอกพยอม | ยามยาก ชมนา |
สูงก็สอยด้วยไม้ | อาจเอื้อมเอาถึง |
ถึงทนจนสู้กัด | กินเกลือ |
อย่าเที่ยวแล่เนื้อเถือ | พวกพ้อง |
โคควายวายชีพได้ | เขาหนัง |
เป็นสิ่งเป็นอันยัง | อยู่ไซร้ |
คนเด็ดดับสูญสัง | ขารร่าง |
เป็นชื่อเป็นเสียงได้ | แต่ร้ายกับดี |
เพื่อนกิน สิ้นทรัพย์แล้ว | แหนงหนี |
หาง่าย หลายหมื่นมี | มากได้ |
เพื่อนตาย ถ่ายแทนชี | วาอาตม์ |
หายาก ฝากผีไข้ | ยากแท้จักหา |
โคลงสุภาษิตเก่าแก่เรื่องหนึ่งของไทย คือ โลกนิติ ผู้แต่งเลือกคาถาจากสุภาษิตบาลีและสันสกฤต อันมีอยู่ในคัมภีร์ต่างๆ เช่น โลกนิติบ้าง คัมภีร์โลกนัยบ้าง คัมภีร์พระธรรมบทบ้าง นำมาแต่งเป็นโคลงสี่ รวมเป็นเรื่อง ชื่อโคลงโลกนิติ
วันนี้พลอยศรีค้นหนังสือมาอ่าน ค้นไปค้นมา ก็มาพบเข้า เมื่อนั่งอ่านแล้วรู้สึก โอ้ว้าว มันช่างซาบซึ้งกินใจเสียเหลือเกิน อันที่จริงเรามักได้ยินมาบ้าง ตรงนั้นตรงนี้ แต่ไม่เคยได้ยินครบบทยาวๆแบบนี้สักที วันนี้อ่านแล้วรู้สึกว่า กลัวหาย กลัวลืม จึงค่อยๆพิมพ์บันทึกไว้
พลอยศรีรู้สึกว่าคนไทยโบราณ ช่างมีวิธีการสอนที่แนบเนียน ชวนฟังยิ่งนัก จับเข้าผสม รวมเข้าเป็นกาพย์ เป็นโคลง ทำให้จำง่าย มีประโยชน์มากเหลือ ทุกบท ทุกโคลง อ่านไปแล้วคิดตามไม่ผิดเพี้ยนเลย ถึงแม้ปีแรมจะผ่านไป แต่คำสอนนี้ก็นำมาประยุกต์ใช้ได้เสมอ
วันนี้พลอยศรีรู้สึกดีจังใจที่ได้อ่าน อีกหนึ่งวันดีๆ ยิ้มกว้าง สวัสดีค่ะ